Các chuyến vượt biển đến khu vực Đông Nam Á dưới thời Minh Mệnh - Qua tư liệu Châu bản triều Nguyễn

Abstract

Giao thông hàng hải nói chung và thương mại đường biển nói riêng là việc không thể thiếu tại các quốc gia có biển. Việt Nam cũng không nằm ngoại lệ. Từ đầu thế kỷ thứ XI dưới triều Lý, các nước lân bang có thế mạnh về hàng hải đã bắt đầu đặt mối quan hệ bang giao thông qua đường biển với Đại Việt. Năm 1149, với việc thành lập cảng Vân Đồn, hàng hóa theo các tàu nước ngoài đã tấp nập đến và đi từ thương cảng này. Tuy nhiên thời điểm đó và nhiều thế kỷ tiếp sau, các hoạt động hàng hải của Đại Nam vẫn hầu như mang tính thụ động, tức là tiếp nhận tàu thuyền nước ngoài ra vào buôn bán chứ rất ít tàu thuyền trong nước ra nước ngoài. Có nhiều nguyên nhân lý giải cho sự kém phát triển của hoạt động này là do điều kiện kinh tế trong nước chưa phát triển, kỹ thuật đóng tàu đi biển chưa cao, trình độ đi biển còn kém, thói quen buôn bán nhỏ cục bộ ăn sâu vào tiềm thức, các thuyền ra nước ngoài buôn bán thường gặp cướp biển.