Khảo sát mối tương quan giữa nhú phụ sinh dục và tuyến phụ sinh dục của một số loài giun đất ở Việt Nam

Abstract

Đề tài “Khảo sát mối tương quan giữa nhú phụ sinh dục và tuyến phụ sinh dục của một số loài giun đất ở Việt Nam” được thực hiện tại phòng thí nghiệm Động vật, bộ môn Sư phạm Sinh học, khoa Sư phạm, trường Đại học Cần Thơ. Trên cơ sở khảo sát nhú phụ và tuyến phụ sinh dục của 91 loài giun đất có mẫu lưu trữ tại phòng thí nghiệm Động vật. Trong đó, khảo sát nhú phụ sinh dục của 79 loài, tuyến phụ sinh dục của 87 loài trên 141 tiêu bản. Đề tài thu được một số kết quả như sau: nhú phụ sinh dục có 4 kiểu chính: giác (54 loài), nhú (21 loài), hình liềm (3 loài), hợp (1 loài); trong đó, nhú phụ kiểu giác có thể có lỗ thông (9 loài) hoặc không có lỗ thông (46 loài). Tuyến phụ sinh dục có 3 kiểu chính: ẩn trong thành cơ thể (20 loài), không cuống (24 loài), có cuống (38 loài). Trong đó, kiểu ẩn trong thành cơ thể có thể ẩn trong lớp biểu mô hoặc xen lẫn với các lớp cơ; kiểu không cuống có thể ở dạng lát, có bao cơ hoặc không có bao cơ; kiểu có cuống có 2 dạng là cuống đơn và cuống hợp. Nhú phụ kiểu giác có lỗ thông thì có tuyến phụ dạng không cuống có bao cơ (8 loài), chỉ 1 loài có tuyến phụ không có bao cơ; không có lỗ thông thì tuyến phụ có các kiểu: cuống hợp, không cuống và ẩn trong thành cơ thể; đặc biệt hơn, nhú phụ kiểu giác có bề mặt đồng nhất thì luôn có tuyến phụ kiểu ẩn trong thành cơ thể (3 loài). Nhú phụ kiểu nhú thường có tuyến phụ kiểu cuống hợp (5 loài), cuống đơn (3 loài). Nhú phụ hình liềm có tuyến phụ ẩn trong thành cơ thể (1 loài). Nhú phụ kiểu hợp có tuyến phụ kiểu cuống đơn (1 loài). Ngoài ra, có một số loài không thấy nhú phụ sinh dục ở bên ngoài nhưng có tuyến phụ sinh dục ở bên trong. Nghiên cứu này cũng đã bổ sung 72 tiêu bản cắt ngang qua tuyến phụ sinh dục của 46 loài, đặt mã số cho bộ mẫu 141 tiêu bản của 87 loài. Hơn nữa, đề tài phân tích rõ mối tương quan giữa các kiểu nhú phụ và tuyến phụ sinh dục ở mức độ chi tiết hơn