“Thắp đèn ga" - Sự thao túng tâm lý trong mối quan hệ cặp đôi

Abstract

“Thắp đèn ga" (hay sự thao túng) là hiệu ứng tâm lý có thể tồn tại trong mối quan hệ thân mật, lãng mạn và gây nên những tổn thương về tâm lý cho người trong cuộc, nhất là khi người bị “thắp đèn ga" không đủ nhận thức để nhận diện, thấu hiểu bản chất mối quan hệ mà mình thuộc về. Nghiên cứu được thực hiện bằng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi trên 1.091 khách thể là những người trưởng thành và đang trong mối quan hệ lãng mạn tại thời điểm nghiên cứu. Kết quả chỉ ra rằng nam giới báo cáo bị "thắp đèn ga" cao hơn so với nữ giới. Những khách thể cho rằng vị trí công việc, điều kiện kinh tế và thu nhập của mình cao hơn so với đối tác có điểm số bị “thắp đèn ga" cao hơn so với người có vị trí công việc, điều kiện kinh tế và thu nhập thấp hơn hoặc ngang bằng với đối tác. Trải nghiệm bị “thắp đèn ga” làm gia tăng các hệ quả không mong muốn về mặt tâm lý cho cá nhân. Ngoài ra, các đặc điểm giới tính, vị trí công việc và điều kiện kinh tế đóng vai trò điều tiết cho mối quan hệ giữa trải nghiệm bị “thắp đèn ga" và hệ quả tâm lý ở cá nhân. Những đóng góp về lý luận và thực hành từ các phát hiện này được thảo luận cùng các hạn chế của nghiên cứu.