Việc phụng thờ nhà vi khuẩn học Alexandre Yersin (1863-1943) ở Việt Nam hiện nay

Abstract

Bài viết này là kết quả của nghiên cứu việc phụng thờ một vị “thần” mới ở tỉnh Khánh Hòa, đó là nhà vi khuẩn học nổi tiếng người Pháp Alexandre Yersin (1863-1943), người đã khám phá ra trực khuẩn và vắc xin phòng chống bệnh dịch hạch. Việc phụng thờ Yersin bắt đầu từ ngôi mộ của ông ở ngoại ô thành phố Nha Trang. Yersin được thờ cúng như một vị thành hoàng trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam cũng như là một vị bồ tát trong Phật giáo Đại thừa mặc dù ông không phải là một phật tử. Sự tôn kính dân gian này đã được Nhà nước Việt Nam ủng hộ: vào năm 2013 sự tích của Yersin đã được xuất bản, thể hiện những công lao to của ông, từ đó làm cơ sở cho việc thờ cúng ông như một vị thành hoàng. Ngoài ra, các nghi lễ thế tục được tổ chức, chứa đựng trong đó các khía cạnh tín ngưỡng bắt nguồn từ niềm tin của người Việt Nam về ảnh hưởng của linh hồn người đã chết đối với cuộc sống hàng ngày của người đang sống. Tác giả coi việc thờ cúng Yersin như một vị thần là một tín ngưỡng có tính nguyên hợp mới ở Việt Nam vào thời kỳ hậu thế tục hiện nay.