Đánh giá hiệu quả kinh tế và vấn đề môi trường đối với mô hình trồng dưa hấu tại huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang

Abstract

Đề tài được thực hiện nhằm khảo sát hiệu quả kinh tế và tìm ra các tác động tiềm ẩn của thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trong canh tác dưa hấu tại huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp 30 nông hộ. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12/2023-04/2024 bằng cách sử dụng phương pháp thống kê mô tả số liệu, tính tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, tra cứu và phân tích các tác động tiềm ẩn của thuốc BVTV thông qua các hoạt chất có trong thuốc BVTV. Kết quả phân tích cho thấy lợi nhuận cho người dân nhưng chưa cao (chiếm 8,79% trong doanh thu). Tổng chi phí theo thứ tự giảm dần là phân bón và thuốc BVTV > lao động > nhiên liệu bơm tưới > thuê đất > khác (vôi, tro, rơm, vận chuyển). Trong quá trình canh tác dưa hấu đã ghi nhận 44 loại thuốc BVTV, bao gồm thuốc trừ bệnh (20 loại), thuốc trừ sâu (16 loại), thuốc trừ cỏ (5 loại) và thuốc điều hòa sinh trưởng (3 loại). Trong đó, có 13,9% loại thuốc có chứa hoạt chất thuộc nhóm II, 36,1% thuộc nhóm III và 50% thuộc nhóm IV theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đáng chú ý hoạt chất cấm (Paraquat) cũng được ghi nhận. Có nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe và môi trường từ việc sử dụng liều lượng phun xịt gấp 2 lần so với khuyến cáo và bao bì sau sử dụng vẫn chưa được thu gom hợp lý, điển hình là làm tăng nguy cơ ngộ độc của người đi phun thuốc và những người tiêu thụ sản phẩm có phun thuốc, ảnh hưởng đến thủy sinh vật, đến sức khỏe con người khi sử dụng nguồn thức ăn từ các kênh rạch có dư lượng thuốc BVTV. Nghiên cứu đưa ra một số giải pháp như các nông hộ nên tham gia hợp tác xã, bao tiêu sản phẩm đầu ra, chọn giống phù hợp và chăm sóc đúng kỹ thuật, sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng nhằm cải thiện hiệu quả sản xuất dưa hấu và sử dụng, quản lý thuốc BVTV hợp lý. Kết quả của đề tài có thể cung cấp thông tin về hiệu quả kinh tế và các tác động tiềm tàng của các hoạt chất có trong thuốc BVTV đối với sức khỏe con người và môi trường để giúp cải thiện lợi nhuận và có các biện pháp bảo vệ bản thân khi sử dụng thuốc.