Khảo sát nhận thức, thái độ và hành vi của người dân trong việc lựa chọn sinh kế dựa trên biến động lũ vùng thượng nguồn huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang

Abstract

An Giang là một trong chín tỉnh của Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) chịu ảnh hưởng bởi lũ hàng năm và là một trong những tỉnh đầu nguồn có biên giới giáp với Campuchia. Khi lũ về đã gây ra không ít những khó khăn cho hoạt động sản xuất của người dân, đặc biệt là lúa Hè-Thu và các khu vực sản xuất lúa vụ ba. Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá khả năng thích nghi của người dân về lựa chọn sinh kế dựa trên biến động lũ nhằm tìm ra những mô hình canh tác nông nghiệp phù hợp với tầng xuất biến động lũ theo không gian và thời gian ở vùng thượng nguồn huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Phỏng vấn trực tiếp 60 hộ dân kết hợp số liệu thứ cấp và áp dụng thống kê mô tả để thực hiện nhằm đánh giá nhận thức thái độ và hành vi của người dân trong việc lựa chọn sinh kế trên biến động lũ. Thời gian nghiên cứu được thực hiện từ tháng 11/2023 đến 3/2024 tại xã Châu Lăng huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, nhận thức về mức độ lũ của các nông hộ tại khu vực nghiên cứu còn hạn chế, vì nông hộ chưa xác định rõ ràng so với hiện trạng lũ xảy ra ở địa phương. Phần lớn nông hộ đều bám trụ với sinh kế hiện tại chiếm 90%, cho dù biến động lũ xảy ra không theo qui luật tự nhiên trong thời gian gần đây, các hộ gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất vào mùa lũ chiếm 62%, ảnh hưởng của lũ đến kinh tế nông hộ chiếm 45% và mức độ quan tâm đến diễn biến lũ chiếm 89%. Đa phần chiến lược sinh kế nông hộ phụ thuộc phần lớn vào tự nhiên, do tự nhiên quyết định và nó ngày càng trở nên nghiêm trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, tần suất xuất hiện lũ lớn ngày càng nhiều hơn và rất khó dự đoán trước. Vì vậy cần áp dụng các mô hình canh tác mới bằng các chương tình tập huấn về các mô hình canh tác, các kĩ thuật nông nghiệp, các lớp chăn nuôi, các lớp ứng phó với lũ về nhằm thúc đẩy sinh kế bền vững giúp đem lại hiệu quả kinh tế.