Điều tra nguồn tài nguyên cây thuốc và sưu tầm bài thuốc điều trị các bệnh về gan tại huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ

Abstract

Đề tài “Điều tra nguồn tài nguyên cây thuốc và sưu tầm bài thuốc điều trị các bệnh về gan tại huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ” được thực hiện từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 5 năm 2024 tại huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ nhằm mục tiêu đánh giá được thực trạng đa dạng nguồn tài nguyên cây thuốc có thể dùng để chữa trị các bệnh về gan hiện có ở huyện này. Bằng phương pháp điều tra phỏng vấn và điều tra thực địa, thu mẫu cây theo tuyến và sinh cảnh, kết hợp với tra cứu các tài liệu chuyên ngành về cây làm thuốc, nghiên cứu đã xác định được 118 loài cây được sử dụng làm thuốc điều trị các bệnh về gan thuộc 98 chi của 58 họ trong 2 ngành thực vật bậc cao. Trong đó, ngành Ngọc lan (Magnoliophyta) đa dạng nhất, chiếm 96,5% tổng số họ, 97,9% tổng số chi và 98,3% tổng số loài khảo sát được. Các loài cây làm thuốc chữa các bệnh về gan thu được có 11 dạng sống và phân bố trong 06 sinh cảnh. Trong đó, sinh cảnh vườn nhà (gồm vườn nhà, vườn cây ăn trái và vườn thuốc nam) có sự đa dạng về loài cao nhất với 68,6% tổng số loài. Có 10 bộ phận của cây thường được dùng làm thuốc để chữa trị 06 loại bệnh về gan. Trong đó, các loài cây có tác dụng điều trị các bệnh do gan (đau gan, hoàng đản, mẫn ngứa, mụn nhọt...) chiếm tỷ lệ cao nhất là 38,1% tổng số loài. Có 19 loài cây được người dân địa phương sử dụng nhiều nhất để chữa trị các bệnh về gan. Đề tài cũng sưu tầm được 78 bài thuốc có sử dụng các loài cây ở huyện Thới Lai để điều trị các bệnh về gan, trong đó sưu tầm từ tài liệu chuyên ngành 53 bài chiếm 67,95%, từ kinh nghiệm dân gian địa phương là 25 bài chiếm 32,05% số bài thuốc sưu tầm được.