Đánh giá các nguồn gây stress của bố mẹ có con mắc rối loạn phổ tự kỷ

Abstract

Các vấn đề rối nhiễu của trẻ có rối loạn phổ tự kỷ và cảm nhận về sự kỳ thị xã hội đối với rối loạn này ở con được xem là những nguồn chủ yếu làm gia tăng mức độ stress của bố mẹ. Lý thuyết về mô hình hệ thống sinh thái giúp lý giải mối quan hệ giữa các biến số này. Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn Hà Nội, Bắc Ninh và Hải Phòng với 72 bố mẹ có con mắc rối loạn phổ tự kỷ tham gia trả lời 2 bộ câu hỏi đánh giá mức độ stress trong vai trò làm cha mẹ (PSI-SF) và mức độ cảm nhận kỳ thị xã hội (AF). Kết quả phân tích cho thấy 79,2% bố mẹ tham gia khảo sát có mức stress từ cao đến nghiêm trọng với sự chênh lệch giữa mức độ ảnh hưởng của các nguồn gây stress chủ yếu hầu như không đáng kể. Cảm nhận kỳ thị xã hội của bố mẹ cũng ở mức độ cao. Các cảm nhận bị kỳ thị của bố mẹ có chỉ số tương quan tuyến tính cao nhất với áp lực làm cha mẹ, có tương quan thuận chặt với những rối nhiễu xuất phát từ rối loạn phổ tự kỷ của con. Mô hình biến trung gian là cảm nhận kỳ thị xã hội cho thấy, các vấn đề trong rối loạn phổ tự kỷ của con có thể giúp dự đoán 40% sự biến thiên mức độ stress của bố mẹ. Những phát hiện trên giúp các nhà nghiên cứu, các chuyên gia làm công tác trợ giúp, các bố mẹ có con có rối loạn phổ tự kỷ nhận diện chính xác hơn nguồn gây stress cho bố mẹ: Tình trạng bệnh lý của trẻ, cảm nhận về kỳ thị xã hội đối với rối loạn phổ tự kỷ. Nghiên cứu gợi mở một số giải pháp tư vấn/tham vấn, can thiệp hỗ trợ tâm lý giúp làm giảm mức độ stress của những bố mẹ có con mắc rối loạn phổ tự kỷ.