Xã hội Việt Nam và văn bia thế kỉ XVII

Abstract

Bài viết nghiên cứu về sự ảnh hưởng của chính trị và kinh tế đối với văn hóa văn bia thế kỷ XVII. Luận điểm của bài viết cho rằng chế độ “một vua hai chúa” là mâu thuẫn nội tại khiến cho cuộc nội chiến giữa các dòng họ Trịnh - Nguyễn kéo dài trong suốt gần một trăm năm. Xã hội Đàng Ngoài và Đàng Trong đều được vận hành bởi quân đội. Trong khi đó, nền kinh tế (nông nghiệp, thương mại) được vận hành bởi phụ nữ. Luật pháp cho phép phụ nữ - lực lượng lao động chính yếu. được quyền sở hữu tài sản và thừa kế, kể cả khi còn là con gái cho đến khi lấy chồng, hoặc ly hôn. Điều này khiến cho phụ nữ trở thành một lực lượng quan trọng trong việc cung tiến xây đình chùa và được làng xã bầu làm Hậu Thần, Hậu Phật. Mặt khác, chế độ chính sách dành cho quan lại (văn giai, võ giai, hoạn quan) khiến cho lượng tài sản cung tiến cho các cơ sở thờ tự tăng cao. Đây là những lý do quan trọng khiến cho số lượng văn bia có sự phát triển trên diện rộng ở thế kỷ XVII.