Tìm hiểu vấn đề ruộng đất qua tư liệu văn bia Hậu Thần thế kỷ XVII - XVIII: Trường hợp huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang và huyện Tiên Lãng thành phố Hải Phòng

Abstract

Vấn đề ruộng đất thời phong kiến nước Đại Việt với chế độ sở hữu đất đai tồn tại dưới hai hình thức sở hữu cơ bản: chế độ quan điền (ruộng công) và chế độ tư điền (ruộng tư), nhưng thực chất ruộng đất thuộc quyền sở hữu của nhà nước phong kiến mà đại diện là nhà vua. Văn bia Hậu Thần thế kỷ XVII - XVIII là sử liệu làng xã không ghi chép tỉ mỉ về chế độ ruộng đất như một số nguồn sử liệu khác, nhưng cũng bổ sung những thông tin cần thiết về hai loại ruộng đất này, đặc biệt là loại ruộng đất tư của gia đình Hậu Thần đem cung tiến cho tổ chức, chính quyền làng xã. Và chính loại ruộng đất cung tiến ấy đã trở thành ruộng đất công của làng xã, do tổ chức chính quyền làng xã quản lý, thường được gọi là: ruộng hương hòa, ruộng huệ, ruộng nghĩa, ruộng tế, ruộng Hậu Thần,... Qua đó, góp phần tìm hiểu về vấn đề sử dụng ruộng đất tại làng xã Việt Nam thế kỷ XVII - XVIII.