Vai trò của biểu thức miêu tả trong hội thoại tiếng Việt

Abstract

Trong các yếu tố tham gia vào hội thoại - tức hoạt động nói năng của con người có sự có mặt của biểu thức miêu tả. Biểu thức miêu tả là một khái niệm thường được biết đến với vai trò là một trong các phương thức dùng để chiếu vật (referrence), tức quan hệ giữa phát ngôn (diễn ngôn) với các bộ phận tạo nền ngữ cảnh của nó. Các hình thức biểu thị mối quan hệ giữa phát ngôn (diễn ngôn) với các bộ phận tạo nên ngữ cảnh của nó thường được nói đến gồm: tên riêng, biểu thức miêu tả chiếu vật và chỉ xuất. Tuy nhiên, trong thực tế hành chức của ngôn ngữ, biểu thức miêu tả không chỉ thực hiện vai trò duy nhất là được dùng như một phương thức chiếu vật mà còn được dùng để xưng hô trong hội thoại. Từ góc độ dụng học, bài viết sẽ làm rõ hơn các chức năng này của biểu thức miêu tả trong hội thoại tiếng Việt.