Định danh mang tên các loài thực vật vùng Nam Bộ

Abstract

Địa danh không chỉ là một hiện tượng ngôn ngữ mà ẩn chứa đằng sau chúng là các giá trị văn hóa của địa phương, dân tộc. Qua địa danh, chúng ta có thể nhận biết được địa hình, đất đai, thổ nhưỡng, các loài động - thực vật của một vùng đất cùng với đời sống tinh thần của nhân dân lao động. Nghiên cứu địa danh vùng Nam Bộ, chúng tôi nhận thấy các loài thực vật được đặt tên cho địa danh rất phong phú, đa dạng. Trên thực tế, không phải tất cả các loài thực vật đều được dùng để đặt địa danh mà căn cứ vào những kinh nghiệm, sự hiểu biết về các loài thực vật ở địa phương, người dân lao động thường “lựa chọn” tên các loài cây quen thuộc, gần gũi trong đời sống hàng ngày ở vùng nông thôn Nam Bộ để đặt cho địa danh. Thông thường, tên thực vật đặt cho địa danh là những loài cây lấy gỗ, cây ăn trái, các loại rau, củ, cây gia vị, các loài cây cỏ, cây thuốc nam, v.v... Trong bài viết này, chúng tôi đã thống kê một số lượng lớn địa danh mang tên các loài thực vật vùng Nam Bộ; phân loại, phát hiện được 234 cách gọi tên thực vật đã đi vào địa danh của vùng đất này, đồng thời, nêu một số vấn đề giải mã địa danh thực vật gắn với đặc trưng văn hóa dân gian vùng Nam Bộ.