Dấu ngoặc kép - một chỉ báo ngữ dụng

Abstract

Dấu ngoặc kép trong tiếng Việt cho đến nay chỉ được đề cập dưới góc độ tập viết; chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nào tìm hiểu giá trị của chúng trong việc biểu đạt ý nghĩa, nhất là ở khía cạnh ngữ dụng. Mục tiêu của bài viết này là trình bày một cách tiếp cận khác đối với dấu ngoặc kép, khởi xướng các cuộc thảo luận về đặc điểm ngữ dụng của chúng và xem xét ý nghĩa của chúng trong kho ngữ liệu tiếng Việt. Cụ thể, tác giả trình bày bảng phân loại dấu ngoặc kép Daniel Gutzmann và Erik Stei và tìm hiểu cơ chế rút ra hàm ý trong từng loại dấu ngoặc kép. Kết luận đưa ra là dấu ngoặc kép thực sự là dấu hiệu thực dụng cho phép người viết thực hiện các chiến lược giao tiếp và báo hiệu cho người đọc những giá trị thực dụng kèm theo cần được suy ra để hiểu đúng ý nghĩa được truyền tải của các câu nói được truyền đạt.