Tình dục của người cao tuổi: Từ quan điểm tới hành vi

Abstract

Cấu trúc gia đình Việt Nam đang có nhiều thay đổi, trong đó mối liên hệ theo chiều dọc giảm xuống và liên hệ theo chiều ngang mà chủ yếu là mối quan hệ vợ chồng lại tăng lên. Vì vậy, việc tìm hiểu những vấn đề liên quan tới mối quan hệ vợ chồng người cao tuổi, bao gồm đời sống tình dục, trong giai đoạn hiện nay là điều cần thiết. Tuy nhiên, tình dục của người cao tuổi vốn dĩ là chủ đề nhạy cảm, chịu nhiều định kiến của xã hội, mà nổi bật là tư tưởng phân biệt tuổi tác. Bài viết tổng hợp một số ý kiến được rút ra từ 30 cuộc phỏng vấn sâu người cao tuổi và lựa chọn 5 phỏng vấn sâu là 5 câu chuyện về đời sống tình dục người cao tuổi, nhằm tìm hiểu quan điểm của người cao tuổi đối với định kiến cho rằng người cao tuổi vô tính, về vai trò của tình dục đối với người cao tuổi và về thực hành tình dục của người cao tuổi; quan trọng hơn, quan điểm này chịu ảnh hưởng của phân biệt tuổi tác như thế nào, tiếp theo ảnh hưởng tới thực hành tình dục của người cao tuổi ra sao. Kết quả phân tích cho thấy sự chủ động hay bị động của người cao tuổi, đặc biệt là nữ cao tuổi, trong thái độ mong muốn tình dục và hành động tìm kiếm thông tin liên quan tới tình dục chịu tác động đáng kể của phân biệt tuổi tác. Về mặt khoa học, nghiên cứu về một chủ đề khó khai thác thông tin và còn ít nghiên cứu từ góc độ tâm lý học, xã hội học sẽ đem lại đóng góp nhất định. Về mặt thực tiễn, kết quả nghiên cứu đặt ra yêu cầu về việc xây dựng các kênh thông tin nhằm cung cấp kiến thức cho xã hội về đời sống tình dục của người cao tuổi, như vậy một mặt sẽ hỗ trợ người cao tuổi trong chăm sóc sức khỏe tình dục và tăng cường chất lượng cuộc sống, mặt khác dần dần xóa bỏ những định kiến lỗi thời về vấn đề tình dục của người cao tuổi.