Các hình thức thờ cúng tổ tiên của người Tày ở một số tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam

Abstract

Trong số các hình thức thờ cúng tổ tiên của người Tày, thờ cúng gia tiên là hình thức nổi bật đã góp phần quan trọng làm nên đặc trưng của tín ngưỡng người Tày. Để làm rõ điều này, bài viết tập trung khảo sát thờ cúng gia tiên của người Tày ở các tỉnh miền núi tiêu biểu như Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, thể hiện qua quan niệm thờ cúng, bài trí bàn thờ, các nghi lễ (Nghi lễ thường kì, Nghi lễ vòng đời người, Nghi lễ bất thường) với sự tham gia của đa dạng các chủ thể thực hành nghi lễ... Bên cạnh đó, người Tày còn có các dạng thức thờ cúng tổ tiên mở rộng như thờ cúng tổ dòng họ, tổ nghề, tổ làng và thờ bà mẹ thủy tổ với những biểu hiện đa dạng, phong phú về hình thức ở mỗi địa phương. Qua đó cho thấy, thờ cúng tổ tiên là sự phản ánh sâu sắc vũ trụ quan, nhân sinh quan thông qua niềm tin tín ngưỡng và các thực hành văn hóa tín ngưỡng (Mo, Then, Tào, Pụt) của người Tày đã ít nhiều đã có sự giao lưu với các yếu tố Tam giáo du nhập.