Kiến tạo địa điểm: Một tiếp cận trong nghiên cứu di sản

Abstract

Cách tiếp cận kiến tạo địa điểm (place-making) là một công cụ sắc bén nhằm khám phá quá trình tạo tác di sản (heritage-making). Về cơ bản, kiến tạo địa điểm là sự tác động của con người vào thiên nhiên, phản ánh ý chí, bản sắc của cá nhân/nhóm người đó lên môi trường, tạo ra sự thay đổi về cảnh quan và chất lượng cuộc sống. Trong bối cảnh toàn cầu hóa với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tân tự do, những biến đổi mang tính nhân tạo tại các địa điểm di sản diễn ra ngày càng phức tạp, hứa hẹn cung cấp nhiều tri thức mới. Bài viết này có mục đích diễn giải quá trình hình thành và phát triển của cách tiếp cận kiến tạo địa điểm, với tiền thân từ lĩnh vực địa lí nhân văn dần dịch chuyển sang những nghiên cứu về di sản. Theo đó, các chủ đề thường được thảo luận thông qua cách tiếp cận này có thể kể đến là: Quá trình tạo thành các khu di sản thế giới, tính xác thực, bản sắc, lề hóa các nhóm/giá trị không mang tính đại diện... Từ đó kiến tạo địa điểm mở ra một bức tranh đa diện với nhiều biến số trong dòng chảy từ quá khứ đến tương lai của các địa điểm di sản.