Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên trong tục ngữ Dao nhìn từ thuyết sinh thái văn hóa

Abstract

Từ xưa người Dao đã đúc kết các bài học trí tuệ, triết lý thành những câu nói ngắn gọn, có vần điệu, giàu hình ảnh, dễ nhớ, dễ hiểu để truyền cho nhau những hiểu biết, kinh nghiệm về thế giới tự nhiên, về đời sống sinh hoạt, sinh kế... Những câu nói ngắn gọn ấy được người Dao gọi là “Kiềm miền nhây vỏa tạp” (Tục ngữ Dao). Có thể xem đây là một dạng “Bụa quai” (Túi khôn) của họ. Khảo sát kho tàng "Kiềm miền nhây vỏa tạp”, chúng tôi nhận thấy người Dao đặc biệt chú trọng đến thiên nhiên, cũng như mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Đây là nội dung nằm trong mối quan tâm của chúng tôi trong quá trình nghiên cứu về văn hóa tộc người từ góc nhìn của các lý thuyết hiện đại. Bài viết này dựa trên một số luận điểm cơ bản của thuyết sinh thái văn hóa để nghiên cứu về mối quan hệ biện chứng giữa con người với thiên nhiên, từ đó bổ sung thêm dữ liệu nhằm giải mã thế giới tinh thần và đời sống văn hóa của cộng đồng người Dao.