Thực trạng và tiềm năng hồi sinh thích ứng các công trình di sản kiến trúc tại khu vực trung tâm hiện hữu Thành phố Hồ Chí Minh

Abstract

Mặc dù mang không ít dấu vết của thời gian và bề dày văn hóa, nhưng trong thực tế, vẫn có nhiều di sản kiến trúc (DSKT) đô thị của Thành phố Hồ Chí Minh (Tp.HCM) chưa được xếp hạng và không được bảo vệ bằng hệ thống khung pháp lý như các di tích. Thách thức lớn nhất mà các công trình kiến trúc này phải đối mặt là nguy cơ bị biến dạng, xuống cấp hoặc yếu tố công năng không còn phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội hiện đại, do đó có thể bị kéo đổ bất cứ lúc nào. Hồi sinh thích ứng (HSTU) các công trình kiến trúc cũ có giá trị đã mở ra hướng đi mới cho công tác bảo tồn và được ứng dụng thực tiễn ở nhiều quốc gia trên thế giới. Chẳng hạn như những nhà máy bỏ hoang được chuyển đổi thành trung tâm nghệ thuật, phòng hòa nhạc được chuyển đổi thành khách sạn hoặc công trình hành chính có giá trị được chuyển đổi thành bảo tàng,... Vấn đề bảo tồn các công trình DSKT tại khu vực trung tâm hiện hữu Tp.HCM trong những năm gần đây đang được quan tâm và đạt được một số ảnh hưởng nhất định. Nhưng thực tế không như vậy, phần lớn vẫn chịu tác động chi phối từ nhu cầu kinh tế so với nhu cầu văn hóa, xã hội, tinh thần. Các cuộc “bức tử” di sản tiếp tục diễn ra để rồi rơi vào ngậm ngùi và lãng quên.