Ứng phó của Nhà nước trong tình trạng khẩn cấp: Thử nghiệm về tính bền vững của pháp quyền

Abstract

Tình trạng khẩn cấp rõ ràng là một phép thử đối với tính bền vững của các nguyên tắc pháp quyền. Thông thường, hành vi công bị kiểm soát chặt chẽ bởi nguyên tắc bao trùm “công chức chỉ được làm những gì luật cho phép”. Tuy nhiên, tình trạng khẩn cấp ở các quốc gia đã cho thấy, chủ thể công có xu hướng tự đặt ra các ngoại lệ để hành xử mà trong nhiều tình huống, có thể vượt quá khuôn khổ cho phép hoặc nguy hiểm hơn, sẵn sàng kéo dài các biệt lệ đó khi tình huống khẩn cấp không còn. Để ứng phó với tình trạng khẩn cấp, các chủ thể công đã áp dụng các biện pháp can thiệp vượt xa khuôn khổ thông thường, trên quy mô xã hội rộng lớn như: hạn chế quyền tự do đi lại, hội họp, tự do kinh doanh hoặc can thiệp vào các quyền tự do cá nhân. Tuy nhiên, khả năng thu hồi các biện pháp can thiệp này khi tình huống khẩn cấp không còn chính là bài kiểm tra về tính bền vững của các nguyên tắc pháp quyền. Những thảo luận trong nghiên cứu này nhằm tìm ra những giới hạn pháp quyền không được vượt qua ngay cả trong tình trạng khẩn cấp và các thủ tục cần thiết để cung cấp sức mạnh hợp lí cho các chủ thể công sử dụng trong tình huống khẩn cấp (quyền hạn khẩn cấp).