Phục dựng di tích và quyền đối với di sản - nghiên cứu trường hợp một ngôi đình làng ở Thái Bình

Abstract

Những năm gần đây, ở nước ta, đi cùng với sự phát triển rầm rộ của các lễ hội dân gian là phong trào phục dựng di tích, lễ hội, xây mới nhiều cơ sở thờ tự, “làm mới sắc phong” và nhu cầu vinh danh cho di tích. Cùng với thực tế đó là sự xuất hiện của nhiều nghiên cứu về chủ đề di sản, ở những góc độ khác nhau, trong đó, góc độ được thảo luận nhiều nhất là vấn đề quyền đối với di sản sau khi được Nhà nước vinh danh mà ít có nghiên cứu nào quan tâm đến vấn đề quyền của các chủ thể đối với các di tích được phục dựng một cách tự phát và chưa được Nhà nước ghi danh là di sản. Bài viết này tìm hiểu trường hợp một ngôi đình làng đã bị bỏ hoang và trở thành phế tích từ lâu, nay được phục dựng từ nguồn kinh phí xã hội hóa, trong đó, chủ yếu do một “Mạnh Thường Quân" là người làng tài trợ. Qua việc phân tích quá trình tải thiết di tích, thần điện cùng các nghi thức và lễ hội, bài viết sẽ làm rõ vấn đề quyền của các chủ thể phi Nhà nước đối với di tích được phục dựng và sự thâm nhập của yếu tố dòng họ vào quá trình này.