Bảo vệ quyền con người trong tranh chấp đầu tư quốc tế: Cơ sở pháp lý và thực tiễn

Abstract

Pháp luật quốc tế tồn tại hai nhóm quy định gồm các quy định bảo hộ đầu tư và các quy định về bảo vệ quyền con người. Hai nhóm quy định này thể hiện sự đối lập rõ nét khi quốc gia tiếp nhận đầu tư viện dẫn các quy định về quyền con người, nhằm chứng minh cho sự không vi phạm các nghĩa vụ về đầu tư theo các hiệp định bảo hộ đầu tư đã ký kết. Thực tiễn xét xử cho thấy, các trọng tài Trung tâm quốc tế giải quyết tranh chấp đầu tư (ICSID) có các cách giải thích khác nhau về phạm vi áp dụng của nhóm quy định bảo vệ quyền con người trong tranh chấp đầu tư, cũng như sự ảnh hưởng của nhóm quy định này đối với các quy định bảo hộ đầu tư. Vì vậy, việc nghiên cứu thực tiễn xét xử là cần thiết để bảo đảm nhóm quy định bảo vệ quyền con người được áp dụng hiệu quả. Bài viết xem xét khả năng viện dẫn các quy định bảo vệ quyền con người của các quốc gia tiếp nhận đầu tư trong các tranh chấp đầu tư quốc tế thông qua việc phân tích các vụ việc thực tế; từ đó, đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam.