Văn hóa Óc Eo trong mối quan hệ với khu vực Đông Nam Á và Nam Á: Khảo cứu qua một số loại hình dị vật tiêu biểu

Abstract

Bài viết phân tích mối quan hệ văn hóa - giao thương giữa Óc Eo với các nền văn minh cổ ở Đông Nam Á và Nam Á thông qua qua loại hình di vật tiêu biểu là hạt chuỗi thủy tinh, tượng thần Vishnu và tượng Phật giáo. Hạt chuỗi thủy tinh Óc Eo, được chế tác hoặc nhập khẩu, phản ánh vai trò trung tâm của Óc Eo trong mạng lưới thương mại Đông - Tây, kết nối khu vực Đông Nam Á với Nam Á và xa hơn. Tượng thần Vishnu Óc Eo thể hiện sự tiếp thu và biến đổi các yếu tố Hindu giáo từ Nam Á, đặc biệt trong tầng lớp thống trị, đồng thời cho thấy mối liên hệ nghệ thuật với các trung tâm Đông Nam Á lục địa như Campuchia và Thái Lan cổ đại. Tượng Phật giáo tại đây minh chứng vai trò của Óc Eo trong quá trình tương tác với nghệ thuật và tư tưởng Phật giáo từ Nam Á và các vương quốc Đông Nam Á, bao gồm Dvāaravatī và Champa. Qua đó, có thể khẳng định Óc Eo không chỉ là một thương cảng quan trọng của vương quốc Phù Nam mà còn là điểm giao thoa văn hóa, góp phần định hình các mối quan hệ khu vực.