Tính chịu mặn của bốn dòng đậu nành [Glycine max (L.) Merr] trong điều kiện nhà lưới

Abstract

Chọn giống đậu nành chịu mặn là yếu tố kỹ thuật quyết định sự thành công của mô hình lúa – đậu nành tại các vùng nhiễm mặn và hướng đến nền nông nghiệp bền vững. Thí nghiệm được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của mặn lên sinh trưởng và năng suất của bốn dòng đậu nành hồi giao để tìm ra dòng đậu nành có khả năng chống chịu với điều kiện xâm nhập mặn đang diễn ra với cường độ và tần suất cao tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Thí nghiệm thừa số hai nhân tố được bố trí theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên (CRD) với 3 lần lặp lại cho mỗi nghiệm thức. Nhân tố giống/dòng gồm bốn dòng đậu nành hồi giao 1100-1, 1100-3, 1600-1, 1500 và giống đối chứng mẫn cảm MTĐ 176 và giống đối chứng chống chịu mặn FH 92-3. Nhân tố mặn gồm hai nồng độ mặn 100 và 120 mM NaCl và đối chứng nước tưới kênh không nhiễm mặn 0 mM NaCl. Kết quả sau khi tưới nước nhiễm mặn với nồng độ 100 và120 mM NaCl trong 10 ngày liên tục cho thấy đất đã tích lũy mặn (ECe = 6,02 - 7,32 dS/m), được phân nhóm là đất nhiễm mặn vừa phải. Mặn đã làm giảm sinh trưởng và năng suất của bốn dòng đậu nành nghiên cứu theo cấp độ khác nhau tùy thuộc vào khả năng chống chịu của từng dòng. Mặn làm giảm chiều dài rễ, tổng số trái trên cây, khối lượng 100 hạt và năng suất hạt, tăng số trái lép, nhưng chưa ảnh hưởng đến chiều cao cây và số hạt trên trái. Sự tăng tích lũy hàm lượng proline trong lá được ghi nhận trong hai nghiệm thức tưới nước mặn. Chỉ số cháy lá (LSS) tương quan thuận với độ nồng độ mặn và thời gian phơi nhiễm mặn thể hiện qua dòng 1500 và giống MTĐ 176. Hai dòng 1600-1 và 1500 là hai dòng triển vọng có khối lượng 100 hạt và số trái lép không bị tác động bởi mặn, đặc biệt vẫn giữ được năng suất cao. Cần tiến hành trồng và đánh giá thêm hai dòng 1600-1 và 1500 trên những điều kiện đất nhiễm mặn thực tế nhằm đánh giá tính ổn định trước khi đưa ra thực tiễn