Ảnh hưởng của tích hợp phân hữu cơ và phân vô cơ đến sự thay đổi đặc tính hóa học đất, sinh trưởng và năng suất lúa (Oryza sativa L.) trên đất phèn

Abstract

Thí nghiệm được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả của việc kết hợp phân hữu cơ gà với phân vô cơ đến đặc tính hóa học đất, sinh trưởng và năng suất cây lúa (Oryza sativa L.) trên đất phèn. Thí nghiệm bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên với hai nhân tố: (1) phân vô cơ ở hai mức (100% và 80% liều khuyến cáo, tương ứng với 100N–60P₂O₅–30K₂O và 80N–48P₂O₅–24K₂O kg/ha) và (2) phân hữu cơ gà ở ba mức (0, 1 và 2 tấn/ha), tạo thành 6 nghiệm thức, lặp lại 3 lần. Các chỉ tiêu theo dõi gồm: chiều cao cây, số chồi hữu hiệu, chỉ số SPAD, chiều dài bông, số hạt/bông, số hạt chắc/bông, khối lượng 1.000 hạt, năng suất thực tế (g/chậu) và các đặc tính hóa học đất như pH, EC, hàm lượng Al³⁺ và acid tổng. Kết quả cho thấy bón phân vô cơ ở mức 100% liều khuyến cáo giúp cải thiện đáng kể các đặc tính hóa học đất (tăng pH, giảm Al³⁺ và acid tổng), đồng thời nâng cao các chỉ tiêu sinh trưởng và năng suất so với mức 80%. Năng suất thực tế đạt 62,44 g/chậu ở mức 100% NPK, cao hơn 3,12% so với mức 80% (60,55 g/chậu). Việc tăng dần lượng phân hữu cơ gà từ 0 đến 2 tấn/ha góp phần cải thiện rõ rệt pH đất và làm giảm EC, Al³⁺, acid tổng. Đồng thời, các chỉ tiêu sinh trưởng và năng suất cũng được cải thiện tương ứng, với năng suất cao nhất đạt 64,50 g/chậu ở mức 2 tấn/ha, cao hơn 4,88% và 10,26% so với mức bón 1 tấn/ha và 0 tấn/ha. Tác động tương tác giữa phân vô cơ và phân hữu cơ tuy chưa thể hiện rõ rệt trên hầu hết chỉ tiêu, nhưng có ảnh hưởng tích cực đến việc giảm Al³⁺, acid tổng, số hạt/bông và số hạt chắc/bông khi tăng đồng thời cả hai loại phân bón. Kết quả cho thấy việc kết hợp hợp lý giữa phân hữu cơ gà và phân vô cơ là hướng đi tiềm năng giúp cải thiện tính chất đất phèn, tăng cường sinh trưởng và nâng cao năng suất cây lúa