Khả năng chịu mặn của bốn giống đậu nành [Glycine max (L.) Merr] triển vọng trong điều kiện tưới mặn nhân tạo

Abstract

Thí nghiệm được thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của mặn lên sinh trưởng và năng suất của bốn giống đậu nành để tìm ra giống đậu nành có khả năng chịu mặn. Thí nghiệm thừa số hai nhân tố được bố trí theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên (CRD) với 3 lần lặp lại cho mỗi nghiệm thức. Nhân tố giống gồm bốn giống đậu nành HL 09-10, DT 99, MTĐ 305, MTĐ 885-1 và giống đối chứng mẫn cảm MTĐ 176 và giống đối chứng chống chịu mặn FH 92-3. Nhân tố mặn gồm hai nồng độ 100 và 120 mM NaCl và đối chứng tưới nước kênh không nhiễm mặn 0 mM NaCl. Các chỉ tiêu chỉ số cháy lá và mức độ rò rỉ ion được đánh giá ở thời điểm 45, 55 và 65 NSKG. Tại thời điểm thu hoạch ghi nhận các chỉ tiêu nông học, thành phần năng suất và năng suất, đồng thời đánh giá các chỉ tiêu pHe, ECe, Na+, K+ và Ca2+ trong đất. Nồng độ mặn 100 và 120 mM NaCl đã ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây đậu nành tùy thuộc vào đặc tính giống mà mức độ ảnh hưởng khác nhau. Mặn làm giảm các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, chiều dài rễ, tổng số trái trên cây, chưa ảnh hưởng đến số hạt trên trái, nhưng làm tăng chỉ số cháy lá, mức độ rò rỉ ion và số trái lép. Tất cả bốn giống đậu nành nghiên cứu đều duy trì được năng suất hạt trên 50% ở hai nồng độ mặn so với nồng độ đối chứng, với thứ tự chịu mặn lần lượt là HL 09-10 > MTĐ 885-1 > MTĐ 305 > DT 99. Đồng thời, khi tưới mặn 100 và 120 mM NaCl liên tục trong giai đoạn 35-45 NSKG làm giá trị ECe và hàm lượng Na+ trong đất tăng cao dẫn đến đất bị mặn hóa, làm giảm giá trị pHe và hàm lượng K+, Ca2+ trong đất. Cần tiến hành trồng và đánh giá thêm các giống chịu mặn trên trong điều kiện đất nhiễm mặn thực tế trước khi đưa ra đề xuất giống đậu nành có khả năng chịu mặn cao vào bộ giống cây ngắn ngày thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn ngày càng phức tạp