Nhìn lại hướng tiếp cận ngữ pháp kết cấu trong nghiên cứu ngữ pháp hiện nay

Abstract

Ngữ pháp kết cấu là một hướng tiếp cận kế thừa Ngữ pháp tạo sinh và Ngữ pháp tri nhận nhằm nghiên cứu ngữ pháp từ góc nhìn sử dụng ngôn ngữ. Với việc xem cốt lõi của ngữ pháp là kết cấu và thiết lập một thể liên tục của từ vựng - ngữ pháp, nhiều hiện tượng phổ biến và không phổ biến của ngữ pháp đã được giải thích. Lí thuyết Ngữ pháp kết cấu còn được ứng dụng trong nghiên cứu về thụ đắc ngôn ngữ, sản sinh ngôn ngữ, xử lí ngôn ngữ, cũng như trong ngôn ngữ học máy tính. Trên cơ sở sử dụng phương pháp hệ thống hoá, bài viết này hướng tới giới thiệu với bạn đọc về quá trình hình thành, phát triển chuyên sâu về mặt lí thuyết và phương pháp cũng như những thành tựu của Ngữ pháp kết cấu như một cách tiếp cận ngôn ngữ trong ba thập kỉ qua với sự cống hiến của những nhà ngôn ngữ như Fillmore, Kay, Langacker, Lakoff, Goldberg, Croft... Nội dung của bài viết còn nhằm giới thiệu nhiều chủ đề trọng tâm hiện đang được giải quyết trong Ngữ pháp kết cấu và bàn về cách lĩnh vực này hiện đang mở rộng và tạo mối liên hệ với các lĩnh vực nghiên cứu ngôn ngữ khác.