Ẩn dụ cấu trúc “Chiến tranh là thú dữ” trong tác phẩm “Mưa đỏ” của Chu Lai

Abstract

Bài viết khảo sát hình tượng chiến tranh qua cấu trúc ẩn dụ “Chiến tranh là thú dữ”, nhằm làm sáng tỏ cách văn học tái hiện bản chất phi nhân và bạo lực bản năng của chiến tranh hiện đại. Dựa trên lí thuyết ẩn dụ tri nhận (Lakoff & Johnson), phê bình thẩm mĩ đau thương (Sontag) và triết học về thân phận tồn tại trần trụi (Agamben), nghiên cứu chỉ ra rằng chiến tranh không chỉ là sản phẩm của lí trí chính trị mà còn là hình thức dã thú hóa được hợp thức hóa qua ngôn ngữ. Các biểu hiện như ranh mãnh, hoang dại, cuồng nộ và vô cảm cho thấy chiến tranh không chỉ tiêu diệt thân thể mà còn làm rỗng phẩm giá, biến con người thành vật thể vô danh. Nghiên cứu góp phần mở rộng hướng tiếp cận phản tư trong phê bình văn học chiến tranh, đặc biệt về cơ chế diễn ngôn hợp thức hóa bạo lực và xóa nhòa nhân tính.