Tìm hiểu hình thái và cấu trúc hang còng Tubuca rhizophorae (Tweedie, 1950) ở Nhà Mát - Bạc Liêu và Tân Đức - Cà Mau

Abstract

Nghiên cứu này khảo sát hình thái và cấu trúc hang của loài còng Tubuca rhizophorea tại khu vực Nhà Mát – Bạc Liêu (NMBL) và Tân Đức – Cà Mau (TĐCM). Kết quả phân tích 127 hang còng (67 ở NMBL và 60 ở TĐCM) được đúc khuôn bằng nhựa tổng hợp cho thấy loài này có 3 dạng hang: chữ I, J và S. Tại NMBL, mật độ hang dao động 16-23 hang/m², với số lượng hang chữ I chiếm ưu thế (45 hang), so với chữ J (18 hang) và chữ S (4 hang). Ở TĐCM, mật độ hang cao hơn, dao động 34 đến 45 hang/m², với số lượng tương đối đồng đều giữa ba dạng (31 hang chữ I, 16 hang chữ J và 13 hang chữ S). Đáng chú ý, tại TĐCM, 45 trên 60 hang (75%) có phần 'nhô ra' với 1 đến 5 đoạn, một đặc điểm không quan sát thấy ở NMBL. Cấu trúc hang có sự khác biệt theo hình dạng tại NMBL, cụ thể, chiều dài tổng hang lớn nhất ở dạng chữ 'S' (202,0±15,96 SE mm) và nhỏ nhất ở dạng chữ 'I' (115,1±6,37 SE mm) (χ2=13,55; df=2; p=0,00), tương tự với chiều sâu hang (lớn nhất ở 'S': 185,8±15,93 SE mm, nhỏ nhất ở 'I': 107,4±5,94 SE mm, χ2=13,74; df=2; p=0,00) và khối lượng hang (lớn nhất ở 'S': 68,8±16,05 SE mm, nhỏ nhất ở 'I': 27,5±2,92 SE mm, χ2=7,83; df=2; p=0,02) (p<0,05). Ngược lại, đường kính miệng và đường kính khoang gần tương đương giữa các dạng hang (p>0,05). Phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy chiều dài tổng, chiều sâu và đường kính khoang có xu hướng tăng theo khối lượng hang (R²>0,6). Phân tích thành phần chính (PCA) gợi ý mối liên hệ giữa sự biến động của một số chỉ tiêu đo hang với nhiệt độ, độ mặn và độ pH. Những kết quả này cung cấp cơ sở dữ liệu hữu ích về cấu trúc hang của Tubuca rhizophorae ở hai khu vực nghiên cứu, góp phần vào hiểu biết về thích nghi sinh thái học của loài.