BIẾN ĐỘNG QUẦN THỂ CÁ PHÈN VÀNG (Polynemus melanochir Valenciennes, 1831) Ở CÁI RĂNG - CẦN THƠ VÀ LONG PHÚ - SÓC TRĂNG

Abstract

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đánh giá sự biến động quần thể của cá phèn vàng (Polynemus melanochir) thu được tại Cái Răng - Cần Thơ và Long Phú - Sóc Trăng từ tháng 3/2024 đến tháng 2/2025, hướng tới việc xác định tỷ lệ giới tính và một số thông số sinh học quần thể, qua đó cung cấp cơ sở cho việc xây dựng các biện pháp quản lý và phát triển bền vững loài cá có giá trị kinh tế này. Kết quả phân tích 614 cá thể cho thấy tỷ lệ đực và cái là 1,97:1, khác biệt có ý nghĩa thống kê so với tỷ lệ 1:1 (kiểm định χ²; df=1; P<0,001). Quần thể loài này có hệ số tăng trưởng (K) là 1,97/năm. Hệ số chết tự nhiên (M=2,02/năm) cao hơn đáng kể so với hệ số chết do khai thác (F=0,15/năm),dẫn đến tỷ lệ tử vong toàn phần (Z) là 2,17/năm. Hệ số khai thác hiện tại (E=0,07) thấp hơn nhiều so với các ngưỡng khai thác bền vững (E10=0,552; E50=0,335; Emax=0,641). Tốc độ tăng trưởng tương đối (F’) ước tính là 3,158 và tuổi thọ tối đa của quần thể là 1,52 năm. Các kết quả này cho thấy quần thể cá phèn vàng hiện đang chịu áp lực khai thác thấp, nhưng việc theo dõi sát sao các biến động quần thể và nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố môi trường là cần thiết để xây dựng các chiến lược quản lý hiệu quả, đảm bảo sự phát triển bền vững của nguồn lợi này trong khu vực. Từ khóa: Biến động quần thể, cá phèn vàng, Polynemus melanochir, hệ số khai thác.