Tiếp cận đối chiếu Văn học - Đất nước học qua một số truyện ngắn của A.Moravia và Nguyễn Huy Thiệp

Abstract

Giữa hai bậc thầy truyện ngắn A. Moravia (Italia) và Nguyễn Huy Thiệp (Việt Nam) có nhiều điểm chung về phát hiện những tình tiết éo le trong cuộc sống con người để xây dựng bố cục, cốt truyện khái quát chính xác và sắc sảo về tâm lý, lối sống và quan niệm nhân sinh trong tâm thức con người thuộc hai dân tộc Italia và Việt Nam. Cả hai nhà văn đều tạo nên một tổng hòa cuộc đời đan xen các lát cắt xã hội khác nhau thông qua cốt truyện hấp dẫn, ngôn ngữ đặc trưng cho các tầng lớp dân cư trong xã hội, bố cục gọn, chặt chẽ, hệ thống nhân vật điển hình phản ảnh đặc thù bản sắc nhận thức và hành động của con người Italia và Việt Nam. Một số truyện ngắn được lựa chọn phân tích trong bài này chứng minh cho những khái niệm sáng tạo mang tính văn học - đất nước học được diễn hình một cách hiện thực, ẩn dụ và tượng trưng. Những chi tiết đó tuy đời thường nhưng có tầm giá trị triết học rất cao và có thể giúp người đọc tự vấn bản thân để suy tư về cuộc đời. Tính hấp dẫn và độ thuyết phục trong sáng tác của hai nhà văn đã vượt ra ngoài câu chữ bình thường nhờ nghệ thuật cấu trúc tự sự đan xen ý thức và hành vi. Thủ pháp này nhằm khơi gợi liên tưởng để người đọc tự nhận thức không chỉ lẽ sống của bản thân mà cả những lý do khiến người ta lạc lối. Nhưng đằng sau các cốt truyện thấm đẫm sự sống ấy là ngọn lửa lãng mạn, một đam mê vốn vẫn khu trú ẩn khuất trong thế giới tình cảm và lý trí thầm kín của con người Việt Nam và Italia.