Đánh giá tổn thương do tác động của biến đổi khí hậu đến sinh kế nông nghiệp cộng đồng xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang

Abstract

Nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá tổn thương do tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) đến sinh kế nông nghiệp cộng đồng xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang từ đó đề xuất các biện pháp phù hợp để giải quyết và ứng phó kịp thời. Các số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, luận văn, các nghiên cứu liên về đánh giá chỉ số tổn thương sinh kế. Các số liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp 60 hộ gia đình sống tại khu vực xã Hòa An. Bảng khảo sát được xây dựng dựa trên khung phân tích chỉ số tổn thương sinh kế, kết hợp sử dụng phương pháp đánh giá dựa vào chỉ số tổn thương sinh kế LVI và LVI−IPCC. Các mẫu được lựa chọn phản ánh các khía cạnh chính của người dân tại địa bàn nơi đây như: như nhà cửa, tài chính, sức khỏe, môi trường sống và đặc biệt là các thiên tai do BĐKH mà gia đình phải đối mặt trong sinh hoạt và sản xuất. Thực hiện thống kê các số liệu này trên phần mềm Microsoft Office Excel để phân tích thực trạng thiên tai và BĐKH, mức độ thiệt hại, nhận thức của nông hộ về thiên tai và BĐKH, các hành động thích ứng với thiên tai và BĐKH được sử dụng bởi nông hộ và các rào cản thích ứng. Kết quả cho thấy, sinh kế của người dân chủ yếu là nông nghiệp và bị ảnh hưởng nhiều bởi thiên tai và BĐKH nhưng ít nhận được các gói hỗ trợ khắc phục thiệt hại để phát triển sản xuất. Bên cạnh đó, dù đã chủ động trong việc tìm kiếm các thông tin liên qua đến tác động của BĐKH nhưng người dân vẫn không thể tiến hành các hành động để thích ứng với BĐKH. Thực tế, các khóa tập huấn được chính quyền địa phương tổ chức còn hạn chế. Bên cạnh đó, người nông dân chưa hiểu được phương thức tiến hành và mang tâm lý lo sợ sẽ không thực hiện thành công. Chính vì vậy, đa phần bà con sẽ chọn cách cầm chừng và hứng chịu. Sự tổn thương của cộng đồng giảm dần theo các yếu tố mạng lưới xã hội, chiến lược sinh kế, nhà cửa và đất sản xuất, thiên tai và BĐKH, đặc điểm hộ, nguồn nước, sức khỏe, thực phẩm và vốn tài chính. Giá trị chỉ số tồn thương sinh kế (LVI) của xã Hòa An là 0,38. Tuy nhiên, yếu tố mạng lưới xã hội và chiến lược sinh kế có tính tổn thương cao, đạt giá trị 0,52 và 0,47. Chỉ số LVI−IPCC của xã Hòa An là −0,02 cho thấy khả năng tổn thương trước biến đổi khí hậu cũng ở mức trung bình. Ở một khía cạnh khác, còn gặp phải một số các rào cản như thiếu kiến thức, kỹ thuật về hành động thích ứng để ứng phó với thiên tai; thiếu nhận thức về BĐKH; thiếu sự giúp đỡ về tài chính từ địa phương; thiếu sự quan tâm của địa phương; nguồn thu nhập của gia đình không đủ để thực hiện các chiến lược thích ứng; thời tiết khí hậu khó dự đoán và sự không ổn định trong giá cả sản phẩm đầu ra.