Phân tích cơ chế và diễn biến xâm nhập mặn cho vùng đô thị đồng bằng bị ảnh hưởng bởi thủy triều bằng mô hình toán: Trường hợp nghiên cứu tại Thành phố Hồ Chí Minh = Analysing the mechanism and proccess of salinity instrusion in the by tidal affected urban region by mathematical modeling: Case study in Ho Chi Minh City

Abstract

Nghiên cứu đã thiết lập mô hình toán 1 chiều trong sông (Mike 11) kết nối với 2 chiều vùng cửa sông ra biển (Mike 21) để mô phỏng diễn biến, phân tích cơ chế thủy động lực học và xâm nhập mặn (XNM) theo không gian và thời gian vùng Thành phố Hồ Chí Minh (Tp. HCM). Kết quả mô phỏng từ mô hình đã cho thấy rằng, trong mùa khô, tại khu vực ngoài biển, độ mặn thường có giá trị cao (trên 30 g/l) và thay đổi không nhiều theo không gian và thời gian; càng vào sâu trong cửa sông, độ mặn sẽ chịu thêm tác động của dòng chảy của các cửa sông và gió làm cho diễn biến mặn thay đổi nhiều theo không gian và thời gian. Tại vùng hạ lưu Tp. HCM, cơ chế xâm nhập mặn trong hệ thống sông phụ thuộc nhiều vào tương tác giữa thủy triều biển Đông và dòng chảy từ thượng lưu. XNM thường có thời gian lớn nhất và sâu nhất vào tháng 3 và giảm dần đến đầu mùa mưa. Kết quả tính toán cũng cho thất rằng, quá trình xả nước của hồ Dầu Tiếng đẩy mặn cho sông Sài Gòn đã cho hiệu quả rất lớn; đặc biệt với những năm hạn mặn lịch sử như mùa khô năm 2016, nếu không được xả nước ranh mặn 0,25 g/l có thể xâm nhập lên đến gần hồ Dầu Tiếng, và vượt ngưỡng an toàn cấp nước của nhà máy nước Tân Hiệp trong thời gian dài. Các kết quả nghiên cứu này sẽ cung cấp những thông tin khoa học đầy đủ, và đáng tin cậy phục vụ cho công tác quản lý và khai thác tài nguyên nước phục vụ phát triển bền vững kinh tế, xã hội của Tp. HCM.