Cải tạo, xây dựng các chung cư cũ ở Hà Nội dưới góc nhìn xã hội

Abstract

Hà Nội là thành phố có nhiều chung cư cũ (CCC), được xây dựng trong giai đoạn 1960–1992 (theo cơ chế bao cấp) với công nghệ bê tông lắp ghép tấm nhỏ, tấm lớn của các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) Đông Âu, phổ biến với các căn hộ khép kín diện tích 24m². Theo thống kê, hiện có khoảng 250.000 người dân sinh sống trong gần 1.580 tòa nhà CCC và nhà tập thể. Trong đó, có 20 khu chung cư, 69 nhóm chung cư và 209 tòa nhà CCC riêng lẻ cần cải tạo, xây dựng lại, chủ yếu ở các quận trung tâm như Đống Đa, Thanh Xuân, Ba Đình và Hai Bà Trưng. Sau nhiều thập niên sử dụng, hầu hết CCC đã xuống cấp, hư hỏng nặng, biến dạng kiến trúc, tiềm ẩn hiểm họa (cháy nổ, sụt lún, nghiêng), gây mất an toàn cho cư dân và làm xấu cảnh quan đô thị. Từ cuối thập niên 1990, Hà Nội đã áp dụng một số biện pháp khắc phục bằng ngân sách nhà nước như ép cọc, gia cố mối nối tại các CCC Nghĩa Đô, Thành Công, Giảng Võ, Văn Chương, Quỳnh Mai. Tuy nhiên, các giải pháp này chỉ mang tính tạm thời, không đảm bảo độ bền vững, không cải thiện được diện mạo đô thị và chất lượng chỗ ở. Sau hơn 30 năm, số CCC được cải tạo chỉ đạt 1,14% tổng số, đặt ra nhiều thách thức cho công tác chỉnh trang và phát triển đô thị.