Phản tư và cứu cánh

Abstract

Bài viết phân tích sự thay đổi trong cách sử dụng một số thuật ngữ, đặc biệt là "phản tư" và "cứu cánh", trong giới phê bình văn học và đời sống ngôn ngữ của người Việt. Tác giả chỉ ra rằng, "phản tư" (tiếng Nga) ban đầu có nghĩa là "hướng ý thức vào bản thân mình", khác với cách hiểu phổ biến hiện nay là "suy nghĩ ngược lại, trái lại". Tương tự, "cứu cánh" (tiếng Hán) mang ý nghĩa là "mục đích cuối cùng" nhưng lại thường bị hiểu sai là "giúp đỡ". Bài viết kết luận rằng trong ngôn ngữ học, một cách dùng từ sai so với nghĩa gốc vẫn có thể được chấp nhận và trở thành quy ước chung khi có một số lượng lớn người sử dụng.