Đánh giá chất lượng nước mặt tại thành phố Cà Mau sử dụng chỉ số và thống kê đa biến

Abstract

Trong những năm gần đây, các tuyến sông tại thành phố Cà Mau thường xuyên bị ô nhiễm, chủ yếu là ô nhiễm hữu cơ và chất rắn lơ lửng cao. Nghiên cứu này đã được thực hiện với 9 chỉ tiêu quan trắc tại 7 vị trí trong khu vực nội ô thành phố Cà Mau. Sự biến động chất lượng nước mặt tại thành phố Cà Mau được thực hiện đánh giá bằng cách sử dụng chỉ số rủi ro sinh thái (RQ), chỉ số ô nhiễm hữu cơ (OPI), chỉ số ô nhiễm tổng hợp (CPI), chỉ số chất lượng nước (WQI) và các kỹ thuật thống kê đa biến như phân tích cụm (CA) và phân tích thành phần chính (PCA) cũng được sử dụng để phân nhóm các vị trí và nhận diện các nguồn tiềm ẩn ảnh hưởng đến chất lượng nước trong khu vực. Kết quả tính toán chỉ số chất lượng nước cho thấy có 2/7 vị trí giám sát (chiếm 28,57%) được xếp loại tốt với WQI lần lượt là 76,00 và 78,50; 5/7 điểm giám sát (chiếm 71,43%) được xếp loại trung bình và chỉ có thể sử dụng cho tưới tiêu. Về mức độ rủi ro sinh thái, tại thành phố Cà Mau ghi nhận có 5/7 thông số có đóng góp quan trọng vào tổng RQ trong khu vực. Trong đó, N-NH4 + và P-PO4 3- là hai thông số gây rủi ro đáng kể ở mức trung bình – cao cần được chú trọng quan tâm. Chỉ số OPI phân loại chất lượng nước trong khu vực từ mức ô nhiễm nặng – nhẹ (2,1 – 5,6), trong khi đó chỉ số CPI được đánh giá ở mức ô nhiễm vừa phải – ô nhiễm nhẹ (0,6 – 1,6). Phân tích phần chính (PCA) chỉ ra 4 PCs chính giải thích 95,3% sự thay đổi và biến động chất lượng nước tại khu vực nghiên cứu cùng các chỉ tiêu DO, TSS, N-NO3 - , P-PO4 3- nên được tiếp tục theo dõi trong chương trình quan trắc vì có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng nước mặt tại thành phố. Phân tích cụm (CA) giúp giảm 2/7 vị trí (giảm 28,6% chi phí thực hiện) nhưng vẫn đảm bảo được hiệu quả của công tác quan trắc. Nghiên cứu này cung cấp thông tin khoa học phục vụ công tác quan trắc chất lượng nước mặt tại thành phố Cà Mau.