HỆ THỐNG TRẢ LỜI CÂU HỎI PHỨC SỬ DỤNG ONTOLOGY VÀ LOGIC VỊ TỪ: NGHIÊN CỨU TÌNH HUỐNG VỀ MÓN ĂN VIỆT

Abstract

Việc truy vấn thông tin từ cơ sở tri thức bằng các ngôn ngữ có cấu trúc như SPARQL thường gây khó khăn cho người dùng phổ thông, đặc biệt với các câu hỏi phức tạp trong lĩnh vực ẩm thực Việt Nam. Đề tài này được thực hiện nhằm giải quyết vấn đề trên bằng cách xây dựng một hệ thống hỏi đáp trên nền tảng web, cho phép người dùng đặt câu hỏi tự nhiên và nhận câu trả lời phù hợp. Giải pháp được đề xuất gồm ba thành phần chính: (i) mô hình nhận dạng thực thể có tên (NER) tiếng Việt được huấn luyện từ tập dữ liệu gán nhãn chuyên ngành, (ii) cơ chế phân tích ý định và sinh mệnh đề logic để chuyển đổi câu hỏi thành truy vấn SPARQL, (iii) cơ sở tri thức dựa trên ontology về ẩm thực Việt Nam. Hệ thống web được phát triển theo kiến trúc ba lớp, cung cấp chức năng nhập câu hỏi, hiển thị kết quả truy vấn và minh họa quy trình xử lý. Mô hình NER đã được huấn luyện trên một tập dữ liệu chuyên ngành và đạt kết quả thực nghiệm với F1-score đạt 93.5%. Cơ chế sinh mệnh đề logic và truy vấn SPARQL đã hoạt động đúng theo logic ngữ nghĩa, hỗ trợ hệ thống trong việc xử lý câu hỏi phức tạp. Cơ sở tri thức được xây dựng dựa trên ontology tự thiết kế, nhằm bao quát các thông tin chính và thể hiện một mức độ nhất quán trong dữ liệu. Hệ thống website đã được hoàn thiện với các chức năng chính: tiếp nhận câu hỏi bằng văn bản, xử lý và hiển thị kết quả từng bước. Kết quả của đề tài là một hệ thống hoạt động ổn định trong phạm vi thử nghiệm, chứng minh tính khả thi của việc ứng dụng ontology và logic vị từ trong trả lời câu hỏi phức tạp. Từ khóa: Cơ sở tri thức, Hệ thống hỏi đáp, Logic vị từ, Nhận dạng thực thể có tên, Ontology, SPARQL.