Phân tích hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường tại Đồng bằng sông Cửu Long

Abstract

Để nâng cao hiệu quả và bảo vệ môi trường cho nông hộ trồng lúa thân thiện với môi trường, đồng thời góp phần cải thiện thu nhập và ổn định cuộc sống của nông hộ, đề tài “Phân tích hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long” đã được triển khai tại 06 tỉnh gồm An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang và Sóc Trăng. Đề tài đặt ra các mục tiêu cụ thể như sau: (1) Phân tích thực trạng sản xuất và tiêu thụ của mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường trong khu vực; (2) Ước lượng hiệu quả môi trường và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường trong khu vực; (3) Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả môi trường cho mô hình sản xuất lúa thân thiện với môi trường tại Đồng bằng sông Cửu Long trong thời gian tới. Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả bao gồm các chỉ tiêu về giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, lớn nhất và nhỏ nhất đối với số liệu diện tích, sản lượng, năng suất và các chỉ tiêu tài chính nhằm xử lý dữ liệu sơ cấp thu thập từ 319 hộ nông dân tham gia sản xuất lúa thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, đề tài ứng dụng phương pháp phân tích biên ngẫu nhiên (SFA - Stochastic Frontier Analysis) để ước lượng hiệu quả môi trường và sử dụng mô hình hồi quy Tobit nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hiệu quả môi trường của các nông hộ này. Từ đó, các giải pháp nâng cao hiệu quả môi trường sẽ được đề xuất. Kết quả phân tích cho thấy mức hiệu quả kỹ thuật định hướng đầu ra trung bình là 83,67% và hiệu quả môi trường trung bình của các nông hộ đạt 64,69%, phản ánh mức độ khá cao trong việc áp dụng các biện pháp sản xuất lúa thân thiện với môi trường. Các yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả môi trường bao gồm kinh nghiệm sản xuất, tuổi của chủ hộ, và số nhân khẩu trong gia đình. Dựa trên kết quả này, một số giải pháp được đề xuất nhằm giúp các nông hộ nâng cao hiệu quả trong quá trình sản xuất như sau: sử dụng hợp lý các yếu tố đầu vào, đặc biệt trong việc quản lý phân bón và thuốc bảo vệ thực vật; nâng cao khả năng tiếp cận các tiến bộ khoa học và kỹ thuật tiên tiến thông qua đào tạo và tập huấn; đồng thời, thúc đẩy hợp tác và liên kết giữa các nông hộ để chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi kỹ thuật và hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất. Những giải pháp này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn hướng tới phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.