Phân tích hiệu quả kinh tế cho mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Abstract

Hiện nay, sản xuất lúa của nông hộ ở Việt Nam nói chung và khu vực ĐBSCL nói riêng còn tồn tại không ít những hạn chế ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành sản xuất lúa gạo. Việc phát triển lúa gạo còn thấp và sản xuất lúa còn thiếu tính bên vững, cạnh tranh với nhiều đối thủ. Nâng cao sản xuất lúa gạo theo hướng bền vững là một vấn đề cần được quan tâm. Chính vì thế đề tài “Phân tích hiệu quả kinh tế cho mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở Khu vực ĐBSCL" được thực hiện nhằm: (1) Phân tích thực trạng sản xuất và tiêu thụ của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở khu vực ĐBSCL, (2) Uớc lượng mức hiệu quả kinh tế của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP trên địa bàn nghiên cứu. (3) Ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP, (4) Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế góp phần nâng cao thu nhập cho nông hộ ở khu vực ĐBSCL. Nghiên cứu tiến hành phỏng vấn 217 hộ nông dân sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Hậu Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Số liệu được phân tích bằng phương pháp thống kê mô tả, đề tài còn sử dụng phương pháp ước lượng phi tham số, với phương pháp phân tích màng bao dữ liệu (DEA - Data Envelopment Analysis) để ước lượng hiệu quả kinh tế của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP. Bên cạnh đó nghiên cứu còn sử dụng phương pháp ước lượng hồi quy tương quan để ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP tại địa bàn nghiên cứu. Kết hợp với phân tích SWOT từ đó đưa ra các giải pháp phát triển mô hình theo hướng bền vững. Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP tại địa bàn nghiên cứu của nông hộ đạt lợi nhuận trung bình là 26.275 nghìn đồng/ha/vụ (hay 26,28 triệu đồng/ha/vụ). Tổng chi phí trung bình là 21.911 nghìn đồng/ha/vụ. Mức năng suất trung bình là 7,07 tấn/ha/vụ với giá bán trung bình là 6,85 nghìn đồng/kg. Về hiệu quả kinh tế, kết quả nghiên cứu cho thấy mức hiệu quả kinh tế trung bình của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP tại địa bàn nghiên cứu là 53,20%. Với mức hiệu quả kinh tế trung bình này, nông hộ trồng lúa có thể giảm khoảng 46,8% tổng chi phí đầu tư trong khi đầu ra không thay đổi. Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế cũng cho thấy các yếu tố như: Trình độ học vấn, giới tính, diện tích có tác động ảnh hưởng thuận chiều tới hiệu quả kinh tế của nông hộ. Bên cạnh đó, các yếu tố như: Tuổi, lao động, kinh nghiệm không có tác động ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP của nông hộ ở khu vực ĐBSCL.