So sánh hiệu quả mô hình SARIMA và SARIMAX trong dự báo lượng hàng container tại cảng Busan = Performance comparison of SARIMA and SARIMAX models in forecasting container cargo volume at Busan Port

Abstract

Dự báo lượng hàng container thông qua cảng là một bước quan trọng nhằm hỗ trợ các cơ quan quản lý trong việc lập kế hoạch và tối ưu hóa hoạt động khai thác. Nghiên cứu này so sánh hiệu quả dự báo giữa hai mô hình chuỗi thời gian: SARIMA (Seasonal Autoregressive Integrated Moving Average) và SARIMAX (mở rộng từ SARIMA với biến ngoại sinh). Dữ liệu đầu vào bao gồm lượng hàng container theo quý tại cảng Busan (Hàn Quốc) và GDP thực theo quý (Real Gross Domestic Product), được thu thập từ hệ thống FRED (Federal Reserve Economic Data). Độ chính xác của các mô hình được đánh giá thông qua ba chỉ số phổ biến: sai số trung bình tuyệt đối (MAE), căn bậc hai sai số bình phương trung bình (RMSE) và sai số phần trăm tuyệt đối trung bình (MAPE). Kết quả cho thấy cả hai mô hình đều mang lại hiệu quả dự báo tốt; tuy nhiên, SARIMAX thể hiện ưu thế vượt trội nhờ khả năng tích hợp thông tin kinh tế vĩ mô. Nghiên cứu cung cấp cơ sở dữ liệu và công cụ phân tích hữu ích, hỗ trợ công tác dự báo và ra quyết định chiến lược trong lĩnh vực quản lý cảng biển.