Đánh giá hiệu quả tài chính mô hình sản xuất lúa giống của nông hộ khi liên kết với doanh nghiệp ở thị xã Long Mỹ tỉnh Hậu Giang

Abstract

Luận văn nghiên cứu hiệu quả tài chính của mô hình sản xuất lúa giống của nông hộ khi liên kết với doanh nghiệp tại thị xã Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang – một khu vực trọng điểm lúa gạo thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nơi đang chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu, chi phí sản xuất tăng cao và thiếu ổn định đầu ra. Trong bối cảnh đó, mô hình liên kết sản xuất lúa giống được xem là một giải pháp thiết thực nhằm giúp nông dân tiếp cận giống chất lượng cao, áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến và đảm bảo thị trường tiêu thụ thông qua hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp. Lúa giống đóng vai trò đặc biệt quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng và giá trị thương phẩm của lúa thương phẩm; tuy nhiên, quá trình sản xuất lúa giống đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao, tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, và nguồn vốn lớn – những điều mà nông hộ nhỏ lẻ thường khó đáp ứng nếu không có sự liên kết. Mô hình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất thông qua hỗ trợ vật tư đầu vào và kỹ thuật, mà còn giúp nông hộ yên tâm sản xuất nhờ đầu ra ổn định, góp phần cải thiện thu nhập và hạn chế rủi ro "được mùa mất giá". Kết quả nghiên cứu cho thấy mô hình này giúp nâng cao năng suất lúa giống lên 6,8–7,2 tấn/ha, cao hơn 15–20% so với mô hình truyền thống, đồng thời tăng lợi nhuận từ 15–25%. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính cho thấy các biến như trình độ học vấn, kinh nghiệm sản xuất, quy mô canh tác, khả năng tiếp cận kỹ thuật, sử dụng Internet và mức độ liên kết với doanh nghiệp đều có tác động rõ rệt đến kết quả sản xuất. Tuy nhiên, mô hình vẫn tồn tại những hạn chế như năng lực điều phối của hợp tác xã còn yếu, một số doanh nghiệp thiếu cam kết trong khâu tiêu thụ sản phẩm, trong khi nhiều nông dân chưa thực sự quen với mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị và còn tâm lý e ngại trong hợp tác. Do đó, để mô hình sản xuất lúa giống liên kết phát huy hiệu quả bền vững, cần tăng cường vai trò của hợp tác xã nông nghiệp, hoàn thiện cơ chế hợp đồng, mở rộng đào tạo kỹ thuật, hỗ trợ tín dụng sản xuất và xây dựng vùng nguyên liệu giống tập trung có quy mô lớn, góp phần phát triển nền nông nghiệp hiện đại, ổn định và nâng cao thu nhập cho người nông dân.