Phân tích hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long

Abstract

Đề tài "Phân tích hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long" được thực hiện nhằm đánh giá mức độ hiệu quả trong việc áp dụng mô hình sản xuất lúa bền vững và thân thiện với môi trường, trong bối cảnh ngành lúa gạo Việt Nam đang đứng trước yêu cầu chuyển đổi để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và giải quyết các vấn đề môi trường. Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng trọng điểm về sản xuất lúa của cả nước, nhưng đang đối mặt với nhiều thách thức như lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Mục tiêu chính của đề tài là ước lượng hiệu quả môi trường và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả này trong mô hình lúa SRP. Đề tài đặt ra các mục tiêu cụ thể như sau: (1) Phân tích thực trạng mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở khu vực ĐBSCL; (2) Ước lượng hiệu quả môi trường và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP; (3) Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả môi trường của mô hình sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP ở ĐBSCL. Nghiên cứu được thực hiện thông qua khảo sát trực tiếp 217 hộ nông dân áp dụng mô hình SRP tại sáu tỉnh: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Sóc Trăng và Hậu Giang. Dữ liệu được phân tích bằng phương pháp thống kê mô tả và phương pháp phân tích biên ngẫu nhiên SFA nhằm đánh giá hiệu quả môi trường. Kết quả cho thấy, hiệu quả kỹ thuật trung bình định hướng đầu ra đạt 85,7%, trong khi hiệu quả môi trường trung bình là 69,7%, phản ánh mức độ áp dụng tương đối tốt các thực hành bền vững trong sản xuất. Kết quả hồi quy chỉ ra rằng các yếu tố như số lao động chính và độ tuổi của chủ hộ có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả môi trường. Đặc biệt, các hộ có lao động chính trẻ và đông hơn thường đạt hiệu quả môi trường cao hơn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của nguồn lực lao động và nhận thức trong việc thực hiện sản xuất bền vững. Từ kết quả phân tích, đề tài đã đề xuất một số giải pháp như: lựa chọn giống lúa có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp với điều kiện sản xuất; tăng cường tập huấn cho nông dân về kỹ thuật và tiêu chuẩn SRP; kiểm soát việc sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”; và khuyến khích nông hộ tham gia hợp tác xã nhằm giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận kỹ thuật mới.