Phân tích hiệu quả kinh tế mô hình trồng lúa trong và ngoài hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Hậu Giang

Abstract

Nhằm đề xuất các biện pháp góp phần tối thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả kinh tế giúp cải thiện đời sống cho người dân và thúc đẩy phát triển ngành lúa gạo tại tỉnh Hậu Giang ngày càng vững mạnh hơn. Đề tài “Phân tích hiệu quả kinh tế mô hình trồng lúa trong và ngoài hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Hậu Giang” được đề xuất thực hiện với các mục tiêu như sau: (1) Phân tích thực trạng sản xuất của hai nhóm nông hộ trồng lúa trong HTX và ngoài HTX trên địa bàn tỉnh Hậu Giang; (2) So sánh hiệu quả kinh tế và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế mô hình trồng lúa của hai nhóm nông hộ trong HTX và ngoài HTX trên địa bàn tỉnh Hậu Giang; (3) Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế góp phần tăng thu nhập của hai nhóm nông hộ trồng lúa trong HTX và ngoài HTX trên địa bàn tỉnh Hậu Giang. Nghiên cứu tiến hành phỏng vấn 300 nông hộ trồng lúa trên địa bàn tỉnh Hậu Giang trong đó có 120 nông hộ ngoài HTX và 180 nông hộ trong HTX bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả kết hợp với kiểm định Ttest đối với số liệu về diện tích, sản lượng, năng suất và các chỉ tiêu tài chính. Đồng thời, đề tài còn sử dụng phương pháp ước lượng phi tham số với phương pháp phân tích màng bao dữ liệu (DEA – Data Envelopment Analysis) để ước lượng hiệu quả kinh tế của mô hình trồng lúa trong và ngoài HTX. Nghiên cứu còn sử dụng phương pháp ước lượng hồi quy tuyến tính để ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ sản xuất lúa trong và ngoài HTX. Cuối cùng kết hợp với phân tích SWOT để từ đó đưa ra các giải pháp phát triển mô hình trồng lúa theo hướng bền vững. Kết quả phân tích cho thấy, mức hiệu quả kinh tế trung bình của hai nhóm nông hộ trong và ngoài HTX tương đối thấp. Trung bình mức hiệu quả kinh tế của hộ trong HTX đạt 57,51%, cao hơn nhóm nông hộ ngoài HTX là 2,95%. Điều này cho thấy những nông hộ tham gia HTX có hiệu quả kinh tế cao hơn nông hộ ngoài HTX. Tuy nhiên, qua kiểm định T-test không thấy sự khác biệt về hiệu quả kinh tế giữa hai nhóm nông hộ trong và ngoài HTX, điều này có thể do phần lớn các nông hộ chưa tối ưu hóa được chi phí để đạt hiệu quả cao. Kết quả này cho thấy sản xuất lúa hiện nay vẫn còn gặp nhiều hạn chế, có thể xuất phát từ việc áp dụng kỹ thuật chưa đồng đều, khả năng tiếp cận thị trường còn hạn chế, quản lý sản xuất chưa hiệu quả, hoặc quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ. Do đó, cần có các giải pháp hỗ trợ nâng cao trình độ sản xuất, tăng cường vai trò của HTX trong cung cấp dịch vụ đầu vào - đầu ra và thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, nhằm từng bước nâng cao hiệu quả kinh tế một cách bền vững cho cả hai nhóm nông hộ. Từ kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế cho thấy diện tích canh tác và lượng giống sử dụng có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả kinh tế. Bên cạnh đó các yếu tố như tuổi, giới tính, trình độ học vấn, lao động và kinh nghiệm không tác động ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng lúa trong và ngoài HTX tại địa bàn tỉnh Hậu Giang.