Phân tích và dự báo giá xuất khẩu cà phê giai đoạn 2019-2024

Abstract

Cà phê là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, có đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và cải thiện thu nhập cho hàng triệu nông hộ. Việt Nam hiện đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu cà phê, chỉ sau Brazil, với sản lượng bình quân hằng năm đạt khoảng 1,6 – 1,8 triệu tấn và kim ngạch xuất khẩu đạt trên 3 tỉ USD (ICO, 2023). Sản phẩm cà phê của Việt Nam được tiêu thụ tại hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, khẳng định vị thế và vai trò quan trọng của ngành hàng này trong nền kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, giá cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn 2019–2024 có nhiều biến động phức tạp. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan (2024), giá xuất khẩu bình quân thay đổi đáng kể qua các năm, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như cung cầu trên thị trường thế giới, biến động giá trên các sàn giao dịch quốc tế (London, New York), chi phí logistics, biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Biến động giá không chỉ tác động trực tiếp đến kim ngạch xuất khẩu mà còn gây rủi ro lớn cho nông dân, doanh nghiệp và toàn bộ chuỗi giá trị cà phê (VICOFA, 2024). Bên cạnh đó, cơ cấu xuất khẩu cà phê của Việt Nam vẫn chủ yếu là cà phê Robusta nhân thô, tỷ lệ sản phẩm chế biến sâu còn hạn chế nên giá trị gia tăng chưa cao. Điều này làm cho giá cà phê xuất khẩu của Việt Nam thường thấp hơn so với nhiều quốc gia sản xuất cà phê khác như Brazil hay Colombia (FAO, 2024). Trong khi đó, xu hướng tiêu dùng thế giới ngày càng đòi hỏi sản phẩm chất lượng cao, có truy xuất nguồn gốc và đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững, đặt ra nhiều thách thức cho ngành cà phê trong nước. Trong bối cảnh trên, việc nghiên cứu phân tích biến động giá cà phê xuất khẩu và dự báo xu hướng giá trong thời gian tới có ý nghĩa thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ trong việc hoạch định chiến lược sản xuất – kinh doanh, hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu quả xuất khẩu. Vì vậy, đề tài “Phân tích và dự báo giá xuất khẩu cà phê giai đoạn 2019–2024” được thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết này.