Ảnh hưởng của EL Nino tới diễn biến hạn hán vùng Duyên Hải miền Trung theo không gian và thời gian

Abstract

Vùng Duyên hải miền Trung (DHMT) là vùng thường xuyên xảy ra hạn hán, việc nghiên cứu ảnh hưởng của El Nino tới diễn biến hạn hán của vùng này theo không gian và thời gian luôn được các nhà khoa học và nhân dân quan tâm. Phương pháp nghiên cứu trong đề tài này là đánh giá diễn biến hạn hán của vùng DHMT theo không gian & thời gian thông qua hai chỉ số hạn thông dụng là chỉ số chuẩn hóa lượng mưa (Standazded Precipitation Index, SPD và chỉ số chuẩn hóa lượng mưa & bốc hơi (Slandazarded Precipitation Evapotranspiration Index, SPED trong các đợt xảy ra El Nino, phân tích tương quan giữa chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển (SSTA) và chỉ số Dao động năm (SOI) với các chỉ số hạn SPI/SPE1 để đánh giá mối quan hệ giữa El Nino và hạn hán của vùng nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ ảnh hưởng của hiện tượng El Nino đến hạn hán của vùng nghiên cứu là tương đối lớn, khi xảy ra một đợt El Nino thì vùng nghiên cứu thường phát sinh một đợt hạn hán kéo dài trong nhiều tháng, nhưng thời điểm xảy ra hạn hán thường muộn hơn (trễ hơn 2 đến 3 tháng) so với thời điểm xảy ra El Nino. Hệ số tương quan giữa SSTA/SOI với các chỉ số SPI/SPE1 là tương đối lớn và hệ số tương quan tại vùng Nam Trung bộ là lớn hơn so với vùng Bác Trung bộ, tương quan giữa SSTA và SPI/SPEI là tương quan nghịch, còn tương quan giữa SOI và SPI/SPEI là tương quan thuận. Kết quả nghiên cứu có một ý nghĩa quan trọng trong việc lựa chọn nhân tố dự báo cho các mô hình dự báo hạn hán của vùng DHMT.