Cái giá cho sự "Cống cử phi nhân"

Abstract

Việc tiến cử đã có từ thời Lý, thời Trần, nhưng chưa đi vào quy củ. Từ thời Lê, việc này được thể chế hóa. Theo đó, một vị quan muốn tiến cử hay bảo cử một người nào đó phải lấy phẩm hàm, chức tước của mình làm bằng, để khẳng định và bảo đảm rằng, người mà mình tiến cử là xứng đáng; nếu sau này người đó không xứng đáng với chức vụ được giao hay vi phạm pháp luật thì người tiến cử, bảo cử bị mất phẩm hàm, chức tước. Chính vì điều này, nhiều vị quan rất thận trọng, cân nhắc đủ điều, nhiều chiều để đề cử người xứng đáng, nhất là với các chức trách quan trọng, liên quan đến sự ổn định của triều đình và phát triển của đất nước, như trường hợp Phụ chính Tô Hiến Thành (cuối thời Lý) và Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn (thời Trần) cất nhắc người kế vị chức vụ của mình.