Một số vấn đề tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi

Abstract

Nghiên cứu đề tài Một số vấn đề về văn bản tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi nhằm nhận biết những vấn đề liên quan đến tác phẩm như văn bản, bản dịch và dịch giả. Cụ thể tôi mong muốn làm sáng tỏ giá trị tác phẩm trên, giải quyết những tranh cãi về bản dịch, ngoài ra tôi mong sẽ tìm ra bản dịch đầu tiên và bản dịch vượt trội nhất khi so sánh các bản dịch với nhau. Với đề tài trên tôi đã kết hợp 4 phương pháp để làm sáng tỏ vấn đề được nêu: phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, đánh giá. Trên cơ sở đó tôi đã xây dựng đề cương tổng quát của mình với 3 phần: mở đầu, nội dung và kết luận. Trong nội dung tôi đã triển khai 3 chương để làm rõ đề tài: Đầu tiên, chương 1 sẽ là những vấn đề chung như tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý thuyết. Sau đó tôi sẽ trình bài đôi nét về tác giả Nguyễn Trãi và tác phẩm Bình Ngô đại cáo. Từ đó, làm sáng tỏ giá trị tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đây là áng thiên cổ hùng văn của dân tộc. Chương 2 là vấn đề văn bản, dịch giả và bản dịch của tác phẩm Bình Ngô đại cáo. Ở chương này tôi sẽ bước đầu tiếp cận tác phẩm, các bản dịch và tìm hiểu một số dịch giả tiêu biểu như: Trần Trọng Kim, Bùi Văn Nguyên và Bùi Kỷ. Đặc biệt trong chương này tôi phải xác định được Trần Trọng Kim là người đầu tiên dịch Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi ra chữ quốc ngữ. Từ đó bác bỏ ý kiến của nhiều người cho rằng Bùi Kỷ là người đầu tiên dịch tác phẩm này ra chữ quốc ngữ. Đồng thời tôi phải xác định lại Bùi Kỷ chỉ là người được Trần Trọng Kim tranh thủ ý kiến khi dịch thuật. Qua đó, tôi cũng sẽ giới thiệu sơ lược về 3 dịch giả này và kết hợp giới thiệu ba bản dịch Bình Ngô đại cáo của họ bằng chữ quốc ngữ ở phần phụ lục. Chương 3 là khảo sát, lựa chọn và đối chiếu bản dịch văn bản Bình Ngô đại cáo của dịch giả Trần Trọng Kim và Bùi Văn Nguyên. Chương này tôi dành nhiều thời gian và nhiều trang viết nhất. Ở chương này tôi đã tiến hành khảo sát, lựa chọn và đối chiếu hai bản dịch tiêu biểu của hai dịch giả Trần Trọng Kim và Bùi Văn Nguyên. Từ đó nhận ra được những ưu và nhược điểm của từng bản dịch cũng như những điểm giống và khác nhau. Điểm nổi bật là tôi có những đề xuất riêng trong bài nghiên cứu mình. Ngoài việc chỉnh sửa những sai sót, tôi tâm đắc nhất với đề xuất tăng cường việc dạy và học chữ Hán trong nhà trường. Tôi mong nó sẽ được xem xét và thực hiện tốt. Như vậy, về văn bản tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi có rất nhiều vấn đề cần đề cập. Rõ ràng trong nguyên tác của ông còn phải bàn về vấn đề chữ nghĩa. Riêng về các bản dịch đều có những ưu, nhược điểm và giống, khác nhau. Vì vậy, để tìm ra bản dịch nổi bật nhất thật không dễ dàng. Qua khảo sát, tôi nhận thấy bản dịch của Bùi Văn Nguyên là bản dịch vượt trội nhất. Nhưng nhìn chung mỗi bản dịch đã góp phần đem lại sự phong phú trong vấn đề dịch tác phẩm này ra chữ quốc ngữ.