Chuyển dụng chữ Nôm trong văn bản Nhị độ mai tinh tuyển

Abstract

Chuyển dụng chữ Nôm là một hiện tượng đặc biệt trong quá trình phát triển và hoàn thiện của chữ Nôm, xuất hiện nhiều trong các văn bản Nôm hậu kì, phản ánh quy luật tất yếu trong hành trình tiến hóa của loại hình văn tự biểu âm kiêm biểu ý. Trong văn bản chép tay Nhị độ mai tinh tuyển (1887), chúng tôi khảo sát được tất cả 17 trường hợp chuyển dụng ở cả hai cấp độ: giả tá chữ Nôm để ghi chữ Nôm khác đồng âm. Xét ở một góc độ nào đó, chuyển dụng cũng là một biện pháp tiết kiệm văn tự của ngôn ngữ. Các chữ Nôm có cấu tạo khác biệt này không phải hoàn toàn cá biệt mà vẫn dễ dàng tìm thấy trong các văn bản Nôm khác.