Ham muốn xê dịch và con người truy tìm bản thể trong Kể xong rồi đi của Nguyễn Bình Phương

Abstract

Một trong những cốt tủy của con người là “tính tiềm năng’’ (Heidegger). Con người là khả thể, luôn dự phòng và chấp nhập dấn thân để tự làm cho mình thành người, tự do trở thành con người như mình muốn. “Tôi lựa chọn và tôi hoàn thành” (Sartre). Tiểu thuyết Việt Nam đầu thế kỉ XXI khẳng định con người là trung tâm, là trung tâm của những ham muốn nhân bản. Nhà văn để cho nhân vật sống tự nhiên, tẩy trần vỏ bọc màu mè, tẩy trắng hư danh và đưa con người đến với những phi lí lưu vong để con người sống trong tư cách nhân vị. Nếu việc bị ném vào hoàn cảnh là kích thước của quá khứ, còn dự phóng là kích thước của tương lai thì hiện tại là sự dấn thân để lựa chọn khả thể nhằm chứng thực nhân vị. Đây là tinh thần của chủ nghĩa hiện sinh và của cả văn học hiện sinh có mặt trong Kể xong rồi đi của Nguyễn Bình Phương. Theo đó không chỉ mỗi nhân vật xê dịch mà cả một cõi nhân quần nhộn nhạo cùng xê dịch trong tác phẩm. Ham muốn xê dịch sẽ là một biểu hiện để con người truy tìm bản thể từ những mặc cảm vong thân và ruồng bỏ.