PHÂN LẬP THỰC KHUẨN THỂ TỪ NƯỚC BIỂN VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG ỨC CHẾ VI KHUẨN Vibrio spp. GÂY BỆNH TRÊN THUỶ SẢN

Abstract

Vibrio spp. là vi khuẩn có phạm vi sinh thái rộng, không chỉ có khả năng gây bệnh trên thủy sản mà còn gây nhiều bệnh nguy hiểm trên động vật và con người. Hiện nay, đã phát hiện được khoảng 33 loài, trong đó Vibrio parahemolyticus là dòng vi khuẩn đặc biệt gây bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) trên tôm với tỉ lệ chết có thể tới 100% (Lightner et al., 2012). Việc sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn Vibrio spp. vừa không phòng trị bệnh hiệu quả vừa tạo ra các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh và hiện trạng tồn dư lượng kháng sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đã cho thấy khả năng kháng kháng sinh của các chủng Vibrio spp. biểu hiện rất mạnh và thậm chí là hiện tượng đa kháng thuốc. Do đó sử dụng thực khuẩn thể được xem là biện pháp sinh học đầy tiềm năng để kiểm soát các bệnh do vi khuẩn gây ra, vì thực khuẩn thể có đặc tính ký sinh bắt buộc và chuyên biệt do đó chúng ký sinh trên một hoặc một vài loài vi khuẩn giới hạn nên không gây ảnh hưởng đến các loài vi sinh vật có lợi khác. Chính vì vậy, mục tiêu của đề tài “Phân lập thực khuẩn thể từ nước biển và đánh giá khả năng ức chế vi khuẩn Vibrio spp. gây bệnh trên thuỷ sản” là phân lập được các dòng thực khuẩn thể triển vọng có khả năng ức chế vi khuẩn Vibrio spp. trong điều kiện phòng thí nghiệm bằng hai phương pháp nhỏ giọt và khảo sát vết tan. Kết quả phân lập được 14 dòng vi khuẩn Vibrio sp. từ các mẫu nước ao và tôm bệnh ở huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu. Kết quả PCR đoạn gen 16S rDNA từ dịch huyền phù vi khuẩn cho thấy có 11 trên 22 dòng vi khuẩn được xác định là Vibrio sp. Điện di sản phẩm PCR với mồi ToxR phát hiện được 3 dòng Vibrio parahemolyticus là Vib71, Vib72 và Vib76. Tiến hành phân lập thực khuẩn thể từ nước biển thu được 10 dòng thực khuẩn thể. Khi đánh giá phổ ký chủ của 10 dòng thực khuẩn thể phân lập được trên 14 dòng vi khuẩn Vibrio spp. cho thấy có hai dòng thực khuẩn thể ɸNB2 và ɸNB10 có phổ ký chủ rộng nhất, khả năng xâm nhiễm rộng và dòng vi khuẩn Vib64 bằng phương pháp nhỏ giọt thực khuẩn thể đã cho kết quả vết tan rõ ràng và ổn định . Từ khóa: Bạc Liêu, nước biển, thực khuẩn thể, Vibrio spp.