Vấn đề minh bạch hóa giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế trong các Hiệp định EVIPA và CPTPP

Abstract

Một trong những đặc điểm của biện pháp trọng tài là tính bảo mật và riêng tư, song đối với những tranh chấp giữa nhà đầu tư nước ngoài và Nhà nước, yêu cầu về minh bạch hóa đang được đặt ra và đưa vào các hiệp định đầu tư. Quy định về minh bạch thường đặt ra ba nghĩa vụ chính là: (i) Công bố các tài liệu lien quan đến việc xét xử vụ kiện giữa nhà đầu tư nước ngoài và nước đầu tư, (ii) Phiên xét xử công khai; (iii) Chấp thuận đệ trình của bên thứ ba (amicus curiae). Tuy thế, các hiệp định đầu tư cũng cho phép một số ngoại lệ về minh bạch hóa để cân bằng giữa lợi ích công cộng và lợi ích của các bên tranh chấp, tránh việc công khai thông tin làm ảnh hưởng đến lợi ích chính đáng của họ. Các hiệp định mà Việt Nam ký kết gần đây đưa vào những nghĩa vụ về minh bạch hóa các vụ trọng tài giữa nhà đầu tư nước ngoài và Nhà nước. Việt Nam vẫn đang áp dụng cách tiếp cận bảo mật nội dung trọng tài đầu tư quốc tế. Tuy thế, việc Việt Nam tham gia vào các cam kết quốc tế với yêu cầu minh bạch hóa tố tụng đầu tư quốc tế hứa hẹn góp phần thúc đẩy lợi ích công cộng, nâng cao quản trị quốc gia và đảm bảo quyền tiếp cận thông tin.